Een van de hete hangijzers in het verslag betreft de slechte scholing van de schipperskinderen. De voorzitter van de ABSB Bernardus Tans pleitte al in 1899 voor een school voor schipperskinderen. Deze moest op een voor schippers gunstige plaats komen. Hij noemde Vreeswijk en inderdaad zou daar later, in 1915, de Prins Hendrikschool geopend worden. Ten tijde van het verslag van de staatscommissie was het nog niet zover. Aan boord bij de geënquêteerde schippers waren 1135 kinderen van 5-13 jaar aangetroffen, waarvan 74 procent geen onderwijs kreeg. 14,5 procent kreeg ongeregeld onderwijs en slechts 11,5 procent bezocht geregeld de school. Volgens de deskundigen stond ongeregeld onderwijs gelijk met geen onderwijs. Op deze manier bleek 88,5 procent geen scholing te krijgen. Deze cijfers wil ik toch even tegen het licht houden. Doordat bij de enquête de opkomst van de schippers in het Noorden het grootst was en daar de leefsituatie het slechtst was, geven deze cijfers een vertekend beeld van de stand van zaken onder de schippers in heel Nederland. 

Ik wil niet zeggen dat er onder de schippers van bijvoorbeeld Noord Brabant geen analfabetisme voorkwam, verre van dat. Maar het percentage ongeletterden zal er zeker lager hebben gelegen dan de 88,5 procent waar de commissie op uitkwam. In Noord-Brabant waren namelijk vrij veel schippers met grote schepen. In het lijstje met het gemiddelde tonnage zagen we dat het gemiddelde tonnage in Noord Brabant 165 ton was. En schippers met grotere schepen verdienden nu eenmaal meer. Kinderen ergens in de kost doen om ze te laten leren ging niet voor niks. Veel schippers in het Noorden leden pure armoede en konden het daarvoor benodigde geld niet opbrengen. Hun kinderen bleven aan boord en werkten mee.

Overigens verrichtten in 1906 in heel Nederland 119.000 kinderen beroepsarbeid, ondanks de algemene leerplichtwet. Het waren dus niet alleen de schipperskinderen die geen onderwijs kregen.

VERVOLG KLIK  RAPPORT STAATSCOMMISSIE IV