In het begin van de negentiende eeuw waren de huwelijkspartners van de Bergse schippers voor het merendeel afkomstig uit Bergen op Zoom. Dit onderzoek toont aan dat de Bergse schippers in de loop van de negentiende eeuw steeds meer een huwelijkspartner uit een andere plaats kozen. Kwam dit nu door het veranderen van vaargebied of veranderde het vaargebied wanneer de vrouw uit een andere plaats kwam? Het is een feit dat wanneer een schipper een vrouw had uit een andere plaats, de band met Bergen op Zoom losser werd. Wanneer er kinderen geboren werden dan kwam het vaak voor dat die ter wereld kwamen in de herkomstplaats van de vrouw. Immers, daar had zij vertrouwde kraamhulp van haar naaste familie.

Aanvankelijk koos een schipperszoon een huwelijkspartner uit Bergen op Zoom met een sterke voorkeur voor een protestante schippersdochter. Later werd de huwelijkspartner buiten Bergen op Zoom gevonden op basis van het geloof, het vaargebied en niet te vergeten de grootte van het schip. Dit laatste lijkt op het huwelijksgedrag van boeren. Daar kwam een huwelijk van een zoon van een kleine boer en een dochter van een grote boer, of andersom, niet of nauwelijks voor.

In ieder geval stonden de schippersdochters die aan boord waren opgegroeid hun mannetje. Zij waren van jongs af aan vertrouwd geraakt met de handelingen die nodig zijn om het schip te bevaren. Zij konden net zo goed sturen en touwen en draden vastzetten als schipperszoons. Huwde een schipper een meisje van de wal dan miste zij de vaardigheden die nodig waren aan boord.

Draden zoals hierboven in de tekst voorkomt zijn altijd staaldraad.

Deze draden worden heden ten dage niet veel meer gebruikt.

Foto © Kees Touw

 

De protestanten in Bergen op Zoom kregen vanaf 1842 te maken met geloofsgenoten die zich van de Nederlands Hervormde Kerk afscheiden. Tot de eerste afgescheidenen van Bergen op Zoom behoorden enkele leden van de families Wakkee, Schot en De Haas. Hun nageslacht sloot zich aan bij de Christelijk Gereformeerde Kerk. Deze kerk ging in 1892 samen met de kerken van de Doleantie (1886) onder de naam Gereformeerde Kerken in Nederland.[1]

De niet-Bergse huwelijkspartners waren in het begin voornamelijk afkomstig uit de Zeeuwse, Brabantse en Zuid-Hollandse delta, kortom het traditionele vaargebied van de Bergse schippers. Het veranderde huwelijksgedrag van de Bergse schippers moet misschien mede gezocht worden in het tekort aan protestante schippersmeisjes van de geschikte geloofsrichting uit Bergen op Zoom.

[1] Smits, De Afscheiding van 1834, 121-130.

 

VERVOLG KLIK    VROUWEN UIT BERGEN-OP-ZOOM